Alles wat je moet weten over de renovatieverplichting in Vlaanderen

Lotte Holvoet
1 okt
3 minuten om te lezen

Sinds 1 januari 2023 geldt in Vlaanderen de renovatieverplichting voor residentiële gebouwen met een slechte energieprestatie. Wie een woning of appartement met EPC-label E of F koopt, moet deze binnen vijf jaar renoveren tot minstens EPC-label D.

Deze maatregel wil eigenaars stimuleren om hun woning energiezuiniger te maken. In dit artikel lees je wat de verplichting precies inhoudt, voor wie ze geldt, hoe de termijn wordt berekend en hoe je er slim aan voldoet.

1. Wat is de renovatieverplichting?

De renovatieverplichting is een maatregel van de Vlaamse overheid om het woningpatrimonium stapsgewijs energiezuiniger te maken. Bij aankoop van een woning of appartement met EPC-label E of F moet je binnen vijf jaar het label verbeteren tot minstens label D.

Het EPC (Energieprestatiecertificaat) wordt opgemaakt door een erkend energiedeskundige en toont aan in welke mate de woning energiezuinig is.

2. Voor wie geldt de verplichting?

De verplichting geldt voor:

Particulieren die een residentiële woning of appartement met EPC-label E of F kopen.
Rechtspersonen (bv. vennootschappen) die een woning of appartement kopen.
Eigenaars die de woning zelf bewonen of verhuren.

Bij overdracht via erfenis is de verplichting niet van toepassing, tenzij er alsnog een verkoop plaatsvindt.

3. Afwerking voor een gezond binnenklimaat

De afwerking van muren, vloeren en plafonds kan de luchtkwaliteit in huis sterk beïnvloeden. Natuurlijke pleisters zoals kalk of leem zijn dampopen en reguleren vocht. Kies daarnaast voor verf met een lage VOC-uitstoot om schadelijke stoffen te beperken.

3. Termijn en startpunt

De vijfjaarstermijn start op de datum van de authentieke akte.

📌 Voorbeeld: Wordt de akte ondertekend op 10 mei 2024, dan moet er uiterlijk op 10 mei 2029 een nieuw EPC beschikbaar zijn met minstens label D.

💡 Tip: Start zo snel mogelijk na aankoop met de voorbereiding. Vergunningen aanvragen en aannemers plannen kan meer tijd kosten dan verwacht.

4. Welke werken zijn nodig?

De Vlaamse overheid schrijft niet exact voor welke werken je moet uitvoeren. Welke ingrepen nodig zijn, hangt af van de huidige toestand van je woning. Vaak gaat het om een combinatie van:

Dak- en/of zoldervloerisolatie.
Muur- en vloerisolatie.
Vervanging van enkel glas of verouderd dubbel glas door hoogrendementsglas.
Vervanging of optimalisatie van de verwarmingsinstallatie.

📌 Voorbeeld: In veel oudere woningen is enkel glas nog aanwezig, of ontbreekt muurisolatie. Het aanpakken van deze punten levert vaak meteen meerdere labelstappen op.

5. Controle en bewijs

Het bewijs dat je aan de verplichting voldoet, lever je met een nieuw EPC, opgemaakt door een erkend energiedeskundige type A.

Dit EPC moet binnen de vijfjaarstermijn beschikbaar zijn en aantonen dat label D behaald is.

6. Wat als je niet voldoet?

Bij het niet naleven van de renovatieverplichting kan de Vlaamse overheid een administratieve geldboete opleggen, zoals voorzien in het Energiebesluit.

De hoogte van de boete hangt af van de ernst van de overtreding en de omstandigheden.

7. Hoe pak je het slim aan?

💡 Maak een energie-audit

Laat bij de start een audit uitvoeren. Zo krijg je een duidelijk overzicht van de huidige prestaties en de meest rendabele verbeteringen.

💡 Stel een gefaseerd plan op

Plan de werken in een logische volgorde. Begin bijvoorbeeld met dakisolatie voordat je de verwarmingsinstallatie vervangt, zodat de nieuwe installatie niet te zwaar wordt gedimensioneerd.

💡 Combineer ingrepen

Door meerdere werken tegelijk uit te voeren, bespaar je vaak op arbeids- en materiaalkosten.

💡 Denk vooruit

Streef indien mogelijk meteen naar label C of beter. Zo ben je voorbereid op toekomstige verstrengingen en vermijd je extra renovaties op korte termijn.

Conclusie

De renovatieverplichting is niet alleen een wettelijke plicht, maar ook een kans om je woning energiezuiniger, comfortabeler en waardevoller te maken. Met een doordachte planning, realistische timing en de juiste ingrepen voldoe je niet alleen aan de regelgeving, maar profiteer je ook van lagere energiekosten.